اختراع چاپ در چین تعریف چاپ: چاپ در لغت به معنای اثر، نقش، نشان و
مهر است و در متن های مختلف مترادف کلمه چاپ را برابر با کلمات طبع، باسمه، و تافت
قرار داده اند. چاپ به معنای فشردن یک سطح بر سطحی دیگر است. همچنین چاپ در اصطلاح
به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت و نقشهای دوبعدی مانند ارقام، خط ها، حروف، تصویرها
و… بهوسیلهٔ گذاردن اثر این نقشها بر پارچه، کاغذ، یا مواد دیگر، بهویژه چاپ
مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته میشود. در تعریفی دیگر،
چاپ به پاره ای از عملیات می گویند که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب،
مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند. شناخته شدهترین کار چاپی، چاپ بر روی
کاغذ است.امروزه با پیشرفت تکنولوژی چاپ این
عمل روی مواد نایلونی، سلولوزی، پارچه ای، چرمی، مواد شیمیای، فلزی، شیشهای با
اشکال صاف یا ناهموار، مقعر یا محدب و … صورت میگیرد. در این مقاله قصد داریم به
شرح موضوع اختراع چاپ در چین بپردازیم. از مهمترین رخدادهای تاریخ، اختراع
حروف چاپی مستقل و دستگاه چاپ بودهاست که به تصور غالب، اولین بار، یوهانس
گوتنبرگ (۱۴۶۸–۱۳۹۷) آلمانی در سال ۱۴۵۶ میلادی آن را اختراع کرد؛ اما در حقیقت
اختراع فن چاپ به قرنها پیش از گوتنبرگ برمیگردد. ادوار تاریخی چاپ و تحولات آن از ابتدا
تاکنون بهطور کلی به ۶ دسته تقسیمبندی میشود: این دوران از آغاز خط نویسی و پیش از
آن تا حدود قرن ۲۰ میلادی را شامل میشود. اختراع چاپ در چین: آسوریان چند هزار سال پیش از میلاد بر
خشتهایی از گل رس مُهر میزدند. انگشترهای خاتم نیز که در زمان باستان استفاده میشد
بر همین اساس کار میکرد، چاپ باسمه نیز قرنها قبل از گوتنبرگ در چین شناخته شده
بود، در دوران حکومت سلسلهٔ تانگ در چین (۹۰۶–۶۱۸)، قدیمیترین نمودهای صنعت چاپ دیده
شدهاست. در این دوره، نقشها بر روی صفحهای چوبی حکاکی، و بعد بر روی پارچه چاپ
میشد. اولین اشاره به چاپ، در سال ۵۹۳ و یک فرمان حکومتی چینی است که در آن،
امپراتور ونتی، دستور میدهد تصاویر و متون بودایی را چاپ کنند. این متون را اول
بر قطعهای کاغذ نازک مینوشتند و بعد آن را بر صفحهای چوبی میچسباندند و متن را
بر روی چوب حکاکی میکردند تا یک «زینک» چوبی بسازند و از آن برای چاپ متن استفاده
کنند. این شیوه زمان زیادی میبرد، چرا که هر صفحه از کتاب باید بر یک صفحهٔ چوبی
جداگانه حکاکی میشد. قدیمیترین کتاب چاپی که تاکنون پیدا
شدهاست، یک متن مذهبی بودایی است که در سال ۸۶۸ چاپ شده، این متن در غار دونهوانگ
در جادهٔ ابریشم کشف شدهاست. در قرن نهم، کتابهای چاپی با تیراژ بالا در شو (ایالت
چچوان امروز) عرضه شد و دلالان خصوصی امکان خرید آنها را داشتند. کمی بعد، فن چاپ
به ایالتهای دیگر نیز گسترش یافت و در اواخر قرن نهم، در تمام چین رواج یافت.
کتابهایی نظیر کتابهای کنفوسیوسی، متون بودایی، فرهنگهای لغت، کتابهای ریاضیات
و ... در این دوران چاپ شدهاست. این فن به سرعت پیشرفت کرد و در سال ۱۰۰۰ میلادی،
کتابهای صحافی شده به سبک امروز، جانشین تومارها شد. در سال ۱۰۴۱ میلادی، کیمیاگری چینی به
نام بیشنگ، حروف مستقل چاپی را اختراع کرد این حروف بر روی سفال مرطوب حکاکی میشد
و بعد از پختن در کوره، دوام زیادی مییافت و سرعت حروفچینی و تکثیر متون را بسیار
بالا میبرد حروف دستی و حروف قلعی که پس از آن ایجاد شد، هیچیک رواج نیافت، بر
عکس حروف چوبی متداول شد. در اوایل قرن ۱۱، اختراع حروف چاپی مستقل باعث رواج کتابهای
ارزانتر چاپی در دوران سلسلهٔ سونگ (۱۲۷۹–۹۶۰) در چین شد. منبع : ویکی پدیا