همه چيز در مورد صنعت چاپ

طی این مطلب قصد داریم سیر تحول صنعت چاپ را از ابتدا تا کنون بیان کنیم. در ابتدا با مفهوم چاپ و تاریخچه صنعت چاپ آشنا می شویم. با ما همراه باشید تا از دگرگونی هایی که در این صنعت رخ داده است بیشتر بدانید.

چاپ به چه معناست؟

چاپ در لغت به معنای اثر، نقش، نشان و مهر است و آن را در متون مختلف مترادف کلمات طبع، باسمه، و تافت قرار داده اند. به عبارتی چاپ به معنای فشردن یک سطح بر سطحی دیگر است. اما چاپ در اصطلاح به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت و نقش‌های دوبعدی از قبیل ارقام، خط ها، حروف، تصویرها و…  از طریق گذاردن اثر این نقش‌ها بر پارچه، کاغذ، یا مواد دیگر گفته می‌شود. در تعریفی دیگر، چاپ به پاره ای از عملیات می گویند که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند. رایج ترین کار چاپی، چاپ بر روی کاغذ  است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی چاپ این عمل روی مواد مختلفی از قبیل مواد پلاستیکی، نایلونی، سلولوزی، پارچه ای، چرمی، مواد شیمیای، فلزی، شیشه‌ای با اشکال صاف یا ناهموار، مقعر یا محدب و … صورت می‌گیرد.

تاریخچه صنعت چاپ

اختراع حروف چاپی مستقل و دستگاه چاپ از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بوده‌ است. بنا بر اطلاعات موجود این صنعت در سال ۱۴۵۶میلادی توسط یوهانس گوتنبرگ (۱۴۶۸–۱۳۹۷) آلمانی اختراع شد. اما در حقیقت اختراع فن چاپ به قرن‌ها پیش از گوتنبرگ برمی‌گردد. با اینکه غربی ها این تاریخ را از آن خود می دانند و به نام خودشان ثبت کرده اند اما این تاریخچه چندان آشکار و واضح نیست و به گفته ای باید کشور چین را مبدأ آغاز صنعت چاپ دانست. استعمال حروف قابل انتقال نیز میان سال‌ها ی 1051 و 1058 در چین آغاز شد. مخترع این حروف فردی به نام پی‌شنگ بود و حروف هم از گل‌رس ساخته می‌شد. حروف دستی و حروف قلعی که پس از آنها به کارآمد، هیچ یک رواجی نیافت تا این ‌که در سال 1440، گوتنبرگ ظاهرا بدون اطلاع از کار چینی‌ها، حروف قابل انتقال را اختراع کرد و برای هر یک از حروف الفبا یک حرف جداگانه به کار برد.

به صورت کلی می توان ادوارنمود که به شرح دیل هستند:

●      پیش از تاریخ و آغاز دوران تاریخی

●      دوران باستان

●      دوران چینی‌ها

●      دوران هنری

●      دوران مکانیک

●      دوران فتو مکانیکدوران فتو مکانیک

پیش از اختراع صنعت چاپ

پیش از اینکه این صنعت اختراع شود کتاب ها را با دست تکثیر می کردند. در آتن، اسکندریه و روم، عده ای از نسّاخان، شاهکارهای ادبی را استنساخ می کردند و این کار در سراسر قرون وسطی ادامه داشت. کتاب به اندازه ای گرانبها بود که تعداد کمی از مردم توانایی تهیه آن را داشتند. در نیتجه، در عصر کاوش و پیشرفت، امکان خواندن و پژوهش محدود بو. در بیشتر دوران قرون وسطی کاغذ پوست گوسفند و گوساله به کار می رفت. از یک قرن پیش از شارلمانی، دیگر پاپیروس مورد استفاده قرار نگرفت. مسلم است که کاغذ برای اولین بار از جهان اسلام به اروپا راه یافت. زیرا کاغذ، اولین بار در آن دسته از سرزمین های مدیترانه که با سرزمین های اسلامی تماس مداوم داشته اند دیده شده است.

در ادامه با ما باشید تا از سیر تحول صنعت چاپ بیشتر بدانید.

پیشرفت‌های صنعت چاپ از زمان گوتنبرگ تا قرن بیستم

تحول در صنعت چاپ و نشر، پس از گوتنبرگ روند کندی داشت و تا سده هفدهم میلادی تغییر عمده ای در آن رخ نداد.

در قرن هفدهم، یوهان رینمان است که در آوگسبورگ آلمان، پس از آشنایی با چاپ به نشر کتاب روی آورد و حدود 200 کتاب منتشر ساخت.

از سده هفدهم به بعد انقلاب صنعتی باعث و بانی پیشرفت های عظیمی در صنعت چاپ گردید.

در سده هجدهم، چاپ به رشد و پیشرفت خود ادامه داد و در این قرن، آمریکا به عنوان کانونی تازه اما پر توان وارد صحنه نشر جهان شد و تاثیر به سزایی در پیشرفت و نوآوری های صنعت چاپ جهان داشت.

در قرن نوزدهم، تحولات چاپ و نشر کتاب به حدی سرعت و کیفیت صنعت چاپ را افزایش داد که این قرن را عصر جدید کتاب نامیدند.

در قرن بیستم، عواملی بر چاپ تاثیر گذاشتند که مهم ترین آنها به این شرح هستند:

●      سرمایه کافی ناشران

●      دانش فنی و مهارت های تخصصی

●      علاقه و دلبستگی فرهنگی

●      آرمان ها و اهداف

●      مناسبات خوب

●      مخاطره پذیری

در این سده، رواج کامپیوتر و ظهور پدیده نشر رومیزی و همینطور انقلاب الکترونیک است.

انواع چاپ

چاپ انواع مختلفی دارد که متناسب با آنچه که قرار است چاپ شود و آنچه که بر آن قرار است چاپ شود انتخاب می‌گردد. مهم‌ترین این روش‌ها عبارت‌اند از:

1. چاپ افست و چاپ دیجیتال :

چاپ افست و دیجیتال امروزه از پررونق ترین و فراوانترین انواع چاپ ها هستند.

چاپ افست و دیجیتال عمدتاً برای انتشارات و تبلیغات مورد استفاده قرار می گیرند. این دو نوع چاپ همچنین میتوانند برای چاپ انواع کارت های پی وی سی ( مانند کارتهای پرسنلی) مورد استفاده قرار گیرند.

2. چاپ هلیوگراور : هلیوگرام یا همان روتوگراور، سیستم چاپ گود است با کیفیتی بسیار نزدیک به چاپ افست انجام می گیرد. با اینکه مراحل آماده سازی این نوع چاپ بسیار گرانتر از انواع دیگر، نظیر افست و فلکسو است اما برای چاپ بر روی BOPP و موادی از این قبیل بهترین انتخاب می باشد. این نوع چاپ عمدتاً برای بسته‌بندی مورد استفاده قرار می گیرد.

3. چاپ فلکسو : این چاپ به دلیل استفاده از کلیشه های فتو پلیمر یا لاستیکی که قابل انعطاف هستند به نام فلکسو نامیده میشود. سرعت بالا و چاپ به شکل رول بر روی مواد متنوع همچون نایلون، متالایز در تیراژهای بالا همراه با هزینه های کم از ویژگی های این نوع چاپ محسوب می شود و عمدتاً برای بسته‌بندی استفاده می شود.

4. چاپ سیلک اسکرین : چاپ سیلک اسکرین از پر کاربردترین چاپ ها محسوب می شود. تنوع در نوع مرکب قابل استفاده در این چاپ امکان چاپ روی مواد مختلف را فراهم ساخته است. این نوع از چاپ عمدتاً برای تبلیغات چاپ‌های تفکیکی به کار می رود.

5. چاپ تامپو : این شیوه چاپ در گروه چاپ های گود قرار می گیرد. از ویژگی های این شیوه امکان چاپ، روی مواد مختلف و متنوع هم از نظر جنس مواد و هم از نظر شکل هندسی آنها است.

6. چاپ لترپرس : یکی از روش‌های چاپ برجسته از قدیمی‌ترین روش‌های چاپی است. در واقع کاربرد حروف سربی که گوتنبرگ مخترع آن بود در این شیوه چاپ به کار گرفته می شود.